D`Hondt Sistemi Nedir? Milletvekili Dağılımı Nasıl Hesaplanır?

Her genel seçim sonrası hangi partinin kaç oy aldığı ve bu sonuçlara göre kaç milletvekili çıkardıkları açıklanır. Peki bu milletvekili dağılım hesabı nasıl yapılır?

Milletvekili Genel Seçimleri sonrası geçerli oylar sayıldıktan sonra partilerin ve bağımsız adayların aldıkları oy oranları her seçim bölgesinde D’Hondt sistemi ile dağıtılarak milletvekili dağılımı hesaplanr.

D`Hondt Sistemi Nedir?

D`Hondt sistemi, Belçikalı hukukçu ve matematikçi Victor D`Hondt tarafından 1878`de tasarlanmış, nisbi temsil sistemidir. Türkiye’de 1961’den bu yana milletvekili genel seçimlerinde bu sistem kullanılmaktadır. Bu sisteme göre seçim bölgesinde ülke seçim barajını geçen partilerin ve bağımsız adayların oy toplamları o seçim bölgesinde çıkarılacak milletvekili sayısına ulaşıncaya kadar sırasıyla 1’e, 2’ye, 3’e … bölünür.

Örnek Milletvekili Dağılım Hesabı

7 milletvekili çıkarak bir seçim bölgesinde partilerin aldıkları oy toplamları şu şekilde olsun;

• A Partisi: 45.000 oy
• B Partisi: 32.000 oy
• C Partisi: 14.000 oy

İşlem	Milletvekili Dağılımı	A Partisi	B Partisi	C Partisi
		45,000	33,000	14,000
1.	1. milletvekili (A Partisi 1. Sıra)	45,000	33,000	14,000
2.	2. milletvekili (B Partisi 1. Sıra)	22,500	33,000	14,000
3.	3. milletvekili (A Partisi 2. Sıra)	22,500	16,500	14,000
4.	4. milletvekili (B Partisi 2. Sıra)	15,000	16,500	14,000
5.	5. milletvekili (A Partisi 3. Sıra)	15,000	11,000	14,000
6.	6. milletvekili (C Partisi 1. Sıra)	11,250	11,000	14,000
7.	7. milletvekili (A Partisi 4. Sıra)	11,250	11,000	7,000

İşlem Açıklamları:

* 3 partinin de seçim barajını geçtiği varsayılmıştır.

İşlem 1:
A Partisi ilgili seçim bölgesinde 1. olduğu için A Partisi 1. sıra milletvekili adayı milletvekili olur. A Partisi’nin oyu 2’ye bölünür. 
İşlem 2:
Bu işlemden sonra en çok oy (33,000) B Partisi’nde olduğu için B Partisi 1 sıra milletvekili adayı  milletvekili seçilmiş olur ve B Partisi’nin oyu 2’ye bölünür. 
İşlem 3:
En çok oy (22,500) A Partisi’nde olduğu için A Partisi 2. sıra milletvekili adayı milletvekili seçilmiş olur ve A Partisi’nin oyu bu sefer 3’e bölünür (45,000/3 = 15,000).
İşlem 4:
En çok oy (16,500) B Partisi’nde olduğu için B Partisi 2. sıra milletvekili adayı milletvekili seçilmiş olur ve B Partisi’nin oyu bu sefer 3’e bölünür (33,000/3 = 11,000)
İşlem 5:
Bu adımdaki sayılar arasında en çok oy (15,000) A Partisi’nde olduğu için A Partisi 3. sıra milletvekili adayı milletvekili seçilmiş olur ve A Partisi’nin oyu bu sefer 4’e bölünür (45,000/4 = 11,250)
İşlem 6:
Bu durumda en çok oy (14,000) C Partisi’nde olduğu için C Partisi 1. sıra milletvekili adayı milletvekili seçilmiş olur ve C Partisi’nin oyu 2’ye bölünür.
İşlem 7:  
Bu 7. ve son işlemde en fazla oy (11,250) A Partisi’nde olduğu için son milletvekilliğini A Partisi 4. sıra milletvekili adayı alır.

Sonuç olarak; ilgili senaryoda bu bölgeden A Partisi 4, B Partisi 2, C Partisi de 1 milletvekili çıkarır. 

Milletvekili Dağılımı İle İlgili Bilinmesi Gerekenler

1. Türkiye genelinde seçim barajını (yüzde 7) geçemeyen parti milletvekili çıkaramaz.
2. Bir seçim bölgesinde 2. parti milletvekili çıkaramayabilir. (1. olan parti ile 2. olan parti arasında çok fazla oy farkı varsa D`Hondt Sistemi`ne göre tüm milletvekillerini 1. parti çıkarabilir.)
3. Türkiye genelinde en fazla oy alan parti en fazla milletvekiline sahip parti olmayabilir. 

Kendi Meclisinizi Oluşturun - Seçim Simülasyonu

https://secimharitasi.com/secim-simulasyonu adresindeki milletvekili dağılım simülasyonunu kullanarak oy oranı tahmininize göre Türkiye ve seçim bölgesi bazlı olası milletvekili dağılımını hesaplayabilirsiniz.

• 9 Nisan 2023